Pauze

De foto bij dit blog is een ‘oudje’. In 2016 waren we met het gezin en oma op vakantie naar Kreta. Het was een vakantie waarbij ik voor het eerst aan oma merkte dat zij dementie had.

“Misschien is het tijd voor een pauze? hoor ik de laatste tijd veel om mij heen.” Of: “Moet jij niet even rustiger aan doen?” Maar het is woensdag en ik haal oma op, want op woensdag eten we samen. Het is een gegeven, de woensdag is van ons samen. Met oma naast mij in de auto moet ik gapen en ik blijf gapen, mijn vermoeidheid is even niet te verbergen.

“Gaat het goed met jou Toosje?” Vraagt oma na de eerste gaap. “Ik ben een beetje moe oma”, antwoord ik naar halve waarheid, waarna er nog een gaap volgt. Want bekaf ben ik. Het liefst ga ik een week lang slapen. “Nou dan had je mij toch af kunnen bellen” zegt oma. “Eh nee”, denk ik, “dat kan niet, want dat begrijp je niet meer”. Maar dat is niet het antwoord wat ik oma geef. “Ja dat had ik wel kunnen doen he oma”, antwoord ik. “Maar eigenlijk vind ik het wel gezellig om je weer te zien”. “Nou vanavond maar op tijd naar bed”, antwoordt ze.

Oma is nu stil en rustig, ze vraagt niet veel. Toch vreet ze zelfs op dit moment mijn energie. Mijn verantwoordelijkheidsgevoel is me boven het hoofd gegroeid. En dat in combinatie met de oma zoals ik haar ken die steeds meer verdwijnt, vind ik maar lastig. De bezoekjes zijn steeds minder als kleindochter en meer en meer in de rol van mantelzorger.

Lastig

Mijn ouders zijn heerlijk op vakantie in Azië, ze hebben groot gelijk en zijn bijna vier weken weg. Zij hebben ook even pauze. De bezoeken van mijn moeder in de week vervallen daarmee, dus ga ik tijdens hun vakantie nog vaker naar oma. Ook kan oma mijn moeder nu niet bellen, dus zetten we mijn telefoonnummer onder mijn moedersnaam in haar telefoon. Oh en ze gaat ook nog verhuizen naar een andere huiskamer en ik ben nu het vervangende contactpersoon. Niet dat ik gebeld wordt, maar het rust allemaal zwaar op mijn schouders. Misschien niet eens omdat het zo is, maar omdat ik het zo voel.

Nu ik er achteraf op terugblik weet ik dat ik dat op dat moment nog niet zo doorhad. Dat ik toen nog niet begreep hoe zwaar het eigenlijk allemaal voelt. Nu weet ik dat wel en ik moet echt even op de rem. Niet alleen met oma, maar met meer dingen in mijn leven. Even een stap terug en rust nemen. Dat is ook voor jezelf zorgen. Loslaten, vertragen en aan anderen overlaten. Lastig vind ik het allemaal, vooral met oma vind ik het ontzettend moeilijk.

Kernkwadrant van Daniel Ofman

Kennen jullie de kernkwadranten van Daniel Ofman? Het is een model wat op een gemakkelijke manier inzichtelijk maakt wat jouw kernkwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingen zijn. Een kernkwaliteit is een positieve eigenschap die iemand kenmerkt. Een valkuil is het negatief tegenovergestelde van de kernkwaliteit. Een uitdaging is het positief tegenovergestelde van de valkuil. De allergie is de irritatie die iemand ervaart bij anderen die de valkuil vertonen.

Deze kernkwadranten helpen bij het begrijpen van ons eigen gedrag. Onze goede eigenschappen benoemen is meestal moeilijk, vaak zijn we veel beter in zeggen waar we niet zo goed in zijn. Ik ben zorgzaam, ik voel mijn snel verantwoordelijk en ik ben enthousiast. Daar staat tegenover dat ik kan betuttelen, makkelijk overbelast raak en impulsief kan zijn vanuit mijn enthousiasme. Om een beeld te geven van zo’n kernkwadrant heb ik er één gemaakt over mijn zorgzaamheid.

Zelf aan de slag met het invullen van een kernkwadrant? Hier vindt je een duidelijke uitleg en een downloadbaar invul formulier.

Pauze nodig

Mijn uitdaging op dit moment is loslaten, realistisch naar de situatie kijken en om hulp vragen. Nadat ik mijn ouders heb opgehaald van Schiphol worden eerst alle vakantieverhalen besproken. Ik vertel ook dat ik even wat minder werk en op advies meer rust neem. Uiteindelijk laat ik vallen bij mijn moeder dat ik blij ben dat ze er weer is omdat ik een pauze nodig heb van oma. Ik trek haar even niet. Heftig vind ik het. Is het falen? Nee ik denk het niet. Vind ik het moeilijk om tegen oma te zeggen: nu even niet? Ja ontzettend moeilijk! Ik vind het gewoon geen optie. Eerder heb ik uitgelegd hoe het werkt voor oma met vaste activiteiten en structuren, hoe deze haar houvast geven. Ook heb ik geschreven over oma’s decorumverlies, dat ze handelt vanuit haar impulsen en eigen behoeften.

De zondag dat ik mijn ouders van Schiphol heb opgehaald neem ik het besluit dat ik twee weken pauze neem van oma. Oma is er ook die zondag, we zitten heerlijk in de zon in de tuin. Ik leg aan oma uit dat ik moe ben en even rust nodig heb, daar reageert oma instemmend op. Als ik benoem dat ik twee weken niet kom op woensdag, doet ze haar best om begrip te tonen. Ik merk aan oma, ondanks ze reageert alsof ze mij de ruimte wil geven om een stap terug te doen, dat ze het niet leuk vindt.

Om hulp vragen

Omdat mijn uitdaging ook om hulp vragen is, mail ik oma’s coördinator van zorg om de data door te geven waarop ik haar niet kom ophalen. In deze mail vraag ik haar de data uit oma’s agenda in zorgsysteem te halen. Daarnaast vraag ik of zij oma op deze woensdag willen helpen herinneren aan mijn afwezigheid.

Loslaten blijft lastig

Als de bewuste woensdag komt kijk ik toch nog even in oma’s dossier. Tja.. Loslaten is echt wel lastig. Er staat nog in haar agenda dat de kleindochter haar op komt halen voor het eten. Het is er dus niet uitgehaald. Zelf kan ik dat niet doen omdat ik niet degene ben geweest die het erin gezet heeft. Ik voel hier een dilemma. Ga ik de afdeling bellen om te vertellen dat ik niet kom? Of ga ik ervan uit dat het gecommuniceerd is? De bedoeling is dat ik even loslaat, dus eigenlijk had ik ook niet in het dossier moeten kijken. Dus ik bel niet naar de afdeling.

Ik ben een paar uurtjes aan het werk op de woensdagmiddag. Zo rond kwart voor vier, op een moment waarop ik mijn telefoon niet kan beantwoorden hoor ik hem overgaan. Als die stopt hoor ik hem meteen weer overgaan. En nog een keer… Ik excuseer mijzelf en kijk toch even naar mijn telefoon. Drie keer achter elkaar bellen kan belangrijk zijn. Het is oma… Ik druk het weg, want ik weet waarom ze belt. “Hoe laat kom jij mij halen?” is de standaard vraag op woensdagmiddag.

Meteen wordt er opnieuw gebeld. Ik zie helemaal voor me hoe oma zich afvraagt waarom ze mij niet te pakken krijgt. Ze zit met haar oude vertrouwde Nokia 6610 in de hand verwoed op de knopjes te drukken. Met mijn telefoon toch al in mijn hand, stuur ik mijn moeder een berichtje met de vraag of zij oma even wilt bellen om het uit te leggen.

Schuldgevoelens

We zijn vijf oproepen verder. Mijn moeder reageert niet meteen en ik ga niet opnemen want ik ben aan het werk. De druk die ik dan voel. De wens om het goed te laten gaan met mijn oma is belangrijker dan mijn eigen grens op zo’n moment. Dit gedrag vanuit de dementie, ik heb daar zo’n hekel aan. Het roept bij mij van alles op. Zoals het idee dat ik mij nu te onverschillig opstel, maar ook die machteloosheid en het schuldgevoel.

Ik vind het niet vervelend van oma dat ze dit doet, ze handelt vanuit haar impulsen en kan zich niet goed meer verplaatsen in een ander. Kan zij natuurlijk ook niks aan doen, maar hiermee omgaan is moeilijk. Het helpt om te bedenken dat dit gedrag niet mijn oma is. De oma die ik ken heeft zich altijd verplaatst in anderen, die oma is lief en zorgzaam. Gelukkig vang ik daar nog vaak een glimp van op. Zeven oproepen gemist inmiddels. Zucht. Dag eigen grens, ik neem wel op denk ik als ik weer mijn telefoon hoor trillen. Acht oproepen gemist, ik ben te laat met opnemen. Als ik mijn telefoon pak zie ik een berichtje van mijn moeder, “oma gesproken”. Ik gooi meteen mijn telefoon terug in de tas. Wat ben ik blij dat mijn moeder weer terug is van vakantie.

Even pauze dus..

Ik schrijf al heel lang (voor mijzelf) over oma, omdat het mij helpt. Het helpt om alles te verwerken en erover na te denken, om de dementie en oma van elkaar te scheiden. Ik heb mij eerder behoorlijk belast gevoeld in het zorgen voor oma. Het backpacken in Thailand was toen een welkome pauze. Hierna kon ik vooral weer genieten van mijn tijd met oma. Dat is nu ook mijn doel. Even een pauze om het daarna weer op een fijne manier op te pakken. Tijd om de vermoeidheid bij mijzelf serieus te nemen.

Het schrijven van deze blogs is ook een bezigheid die tijd kost. Dus kies ik ervoor om even niet te bloggen. De zomer is in aantocht en ik vind het tijd voor een pauze. Daarom komt er maar twee keer een blog online in juli en augustus. Deze mogen jullie verwachten op 22 juli en 12 augustus. Vanaf 2 september pak ik de wekelijkse frequentie weer op. Dan kunnen jullie elke zaterdag om 09.00u weer een blog online verwachten.

Ik wens jullie een fijne zomer!

Blog Oma vanNoes

Wat leuk dat je mijn blog gevonden hebt! Ik ben met dit blog gestart om meer bewustzijn rondom het leven met dementie te creëren. Voor mijn oma is het belangrijk om haar zelfstandigheid en regie te kunnen behouden. Sinds oma in het verpleeghuis woont lijkt dit een grotere uitdaging te zijn geworden. Voor oma zelf, maar ook voor ons als betrokken familie. In mijn blogs ga ik in op gebeurtenissen, de bijhorende emoties maar ook wet- en regelgeving. Want hoe is de dementiezorg nu eigenlijk geregeld in Nederland? En waarom doen wij met elkaar wat wij doen? Wil je meer over mij te weten komen? Op deze pagina stel ik mijzelf voor. Meer over mijn redenen om te schrijven en over mijn oma zelf vindt je hier.

Pauze