Oma kwijt

Nadat ik aan mijzelf heb toegegeven dat het koken op de huiskamer met oma een fiasco was, zetten we de woensdagtraditie wel voort. In een rustige omgeving bij mij thuis: voortaan haal ik oma op. De allereerste keer dat ik oma ophaal, gaan we niet naar mijn huis maar naar het huis van mijn ouders. En deze eerste keer raakt oma, zonder dat ik of mijn ouders dat door hebben, in het verpleeghuis ‘kwijt’.

Oma zit in het restaurant. Ik weet niet of haar ‘visite’ echt visite is of een medebewoner van het verpleeghuis. De dame in kwestie is een beetje verbouwereerd omdat ik haar niet herken. Ze zegt vol overtuiging: “nou ik ben nog op jouw bruiloft geweest”. Laat het nou zo zijn dat ik nog nooit getrouwd ben… Na deze ontkrachting beweert de mevrouw dat het mijn zusjes bruiloft was. Maar je raadt het al, ook die is nog nooit getrouwd. Ik kwam oma ophalen, dus we ronden het gesprek af. De dames pakken hun spullen en we lopen met z’n drieën naar de voordeur. Vervolgens zegt oma’s visite: “ik weet het al, ik ben bij jou op kraamvisite geweest”. Ik antwoord: “dan is het logisch dat ik me u niet kan herinneren” en daarmee is de kous afgedaan.

Ik meld mij bij de receptie en geef aan dat ik niet op de afdeling ben geweest. De receptioniste zal doorgeven dat ik oma meeneem. De visite loopt met ons mee de deur uit, dus ik ga er maar vanuit dat het goed is. Oma zegt dat ze nog even met haar visite meeloopt naar de auto, ik beschouw het van een afstandje en bedenk mij hoe ik net nog dacht dat deze dame een bewoner van het het verpleeghuis was. Wat een vooroordelen zitten er toch in mijn hoofd.

Is oma haar eigen sleutel kwijt?

We eten patatjes en een kroket vanavond, want een kroket had ze al zo lang niet meer gehad. Daar had oma echt zin in. Ze eet veel voor haar doen. Als ik oma na het eten terug breng naar het verpleeghuis zit de voordeur op slot. Overdag is deze open, want dan is de receptie bemand. Oma wil met haar tag de deur openen, daarmee maakt ze ook zelf de toegangsdeur van haar afdeling open. Maar deze voordeur geeft een rood lampje in plaats van groen, ze mag er niet in. Oma heeft geen sleutel meer van haar eigen huis. Het is een eigenaardig moment waarin het besef van de gesloten deur tot ons beide doordringt. Mijn tag doet het wel. “Verschil moet er zijn Toosje” zegt oma, maar leuk vindt ze het niet.

Als oma de deur openmaakt bij de afdeling, trekt een man die eerst langzaam voorbij schuifelt een sprintje met ons mee de afdeling op. De man vertel ik dat het niet zijn afdeling is, maar hij wil er niets van weten. Ik laat het maar gebeuren.
We worden begroet met “oh mevrouw P. daar bent u, we waren u kwijt” en “die meneer hoort hier niet”. Ja… zover was ik ook, maar deze meneer wilde echt heel graag hier naar binnen.

Bestraffend gevoel

Het is onrustig op de afdeling, er schuiven bewoners heen en weer. De verzorgende medewerker die ons begroet ervaar ik als wat bestraffend. Ik vraag haar of zij soms boos op mij is? “Nee hoor, ik praat gewoon zo, ik ben Surinaams”. Ze vervolgt met: “je zegt mij nooit gedag en loopt altijd langs mij heen”. Opnieuw bekruipt mij dat bestraffende gevoel. Ik vraag mij af of ik dat doe? Het zou best kunnen. Er zijn hier altijd veel prikkels dat ik het zoveel mogelijk buitensluit en rechtstreeks richting oma ga wanneer ik de afdeling op loop. Maar erg vriendelijk zal dat niet zijn overgekomen.

Het bestraffende gevoel is nog niet klaar. Ik krijg te horen dat ik oma heb meegenomen zonder dat ik om haar medicijnen heb gevraagd. “Maar dat zijn twee paracetamol”, breng ik er tegenin, “die hebben we thuis ook wel”. Maar dat kan niet, want het is voorgeschreven door een arts en dat zit in de baxterrol. In mijn gedachten vormt zich een kleine error. Ik zie en voel de urgentie niet, want het is maar paracetamol. Maar de protocollen van het verpleeghuis schrijven het nu eenmaal zo voor. Als de arts medicatie voorschrijft en dit achterblijft in de baxterrol, dan betekent dit een medicatie incident. Oma en ik lopen naar haar huiskamer en laten deze verzorgende medewerker achter ons.

Hoezo is oma kwijt?

Onderweg naar de huiskamer vraag ik mij af wat voor gesprek ik nu net gevoerd heb. Ik ben er een beetje beduusd van. Vervolgens popt de gedachte in mijn hoofd op: hoezo waren ze oma kwijt? Het was afgesproken dat ik haar vandaag zou ophalen. Het staat in de agenda genoteerd dat ik oma voortaan elke woensdag ophaal en ze weten dat ik niet meer kom koken. Oma breng ik naar een andere huiskamer dan die van haarzelf. Op deze huiskamer heeft ze meer aansluiting met de medebewoners, zij zitten net als oma meer in de beginnende fase van dementie. Ik neem afscheid en breng de jas en tas van oma naar haar eigen huiskamer.

Open deuren beleid

Daar praat ik nog even na met een andere verzorgende medewerker. Ik benoem hoe het voor oma is dat zij niet zelf haar huis kan binnenkomen. We hebben het over de Wet Zorg en Dwang (WZD) en de balans tussen eigen regie en veiligheid. Ik geef aan dat oma naar buiten mag zolang ze haar mobiel bij zich heeft, zodat ze zelf om hulp kan vragen. De verzorgende benoemt dat het ineens klaar kan zijn met oma haar vermogen tot zelfredzaamheid buiten de deur en wat als oma dan echt kwijt is? “Dan vinden we haar vanzelf” zeg ik. Maar ze laat mij de andere kant ook zien: zij zijn verantwoordelijk als oma kwijtraakt en haar iets overkomt.

De WZD is een nieuwe wet sinds 1 januari 2020, deze wet gaat onder andere over beleid voor het hebben van open deuren in het verpleeghuis. Onlangs (april 2023) was dit thema in het nieuws. Open deuren worden spannend gevonden. De verzorgende medewerker spreekt haar verantwoordelijkheidsgevoel uit. Door dit gevoel in combinatie met de angst voor wat er mogelijk kan gebeuren, leven veel mensen met dementie (nog) achter gesloten deuren. Voor mijn oma zijn deze deuren echt niet nodig. Ze geven haar een rotgevoel en ontnemen haar vrijheid. In mijn blog over de Wet Zorg en Dwang ga ik hier dieper op in.

Oma leren kennen

Ik vraag mij inmiddels wel af waarom wij niet gebeld zijn als ze oma al zo lang kwijt waren. De verzorgende medewerker zegt: “maar het is mevrouw P., die komt altijd vanzelf weer terug”. En dan denk ik: ze beginnen oma eindelijk een beetje te leren kennen zoals ik haar ken. Het geeft mij een fijn en gerust gevoel als ik de deur uitloop, met mijn tag die het wel op de voordeur doet.

---

Wat leuk dat je mijn blog gevonden hebt! Ik ben met dit blog gestart om meer bewustzijn rondom het leven met dementie te creëren. Voor mijn oma is het belangrijk om haar zelfstandigheid en regie te kunnen behouden. Sinds oma in het verpleeghuis woont lijkt dit een grotere uitdaging te zijn geworden. Voor oma zelf, maar ook voor ons als betrokken familie. In mijn blogs ga ik in op gebeurtenissen, de bijhorende emoties maar ook wet- en regelgeving. Want hoe is de dementiezorg nu eigenlijk geregeld in Nederland? En waarom doen wij met elkaar wat wij doen? Wil je meer over mij te weten komen? Op deze pagina stel ik mijzelf voor. Meer over mijn redenen om te schrijven en over mijn oma zelf vindt je hier.